Một chú mèo dạy hải âu bay ư? Đó là ý nghĩ đầu tiên xuất hiện trong tâm trí và kích thích trí tò mò khiến tôi phải cầm ngay cuốn sách lên, đọc một cách say sưa và nghiền ngẫm những bài học quí giá trong cuốn sách của nhà văn Chi Lê nổi tiếng này.
Chuyện con mèo dạy hải âu bay khởi đầu bằng câu chuyện của Zorba – con mèo mun to đùng, mập ú đang tận hưởng kỳ nghỉ tuyệt vời ở nhà trên cảng biển Hamburg khi cậu chủ đi nghỉ mát mà không mang theo được cậu. Vào một ngày nắng ấm áp cùng với làn gió mát lạnh từ biển Bắc tràn vào, Zorba nằm ườn trên ban công, rên gừ gừ, yên ổn tận hưởng cảm giác khoan khoái trong ánh nắng mặt trời. Bỗng dưng cậu thấy cô hải âu Kengah, trên người dính đầy dầu lao thẳng vào ban công với một tốc độ kinh khủng khiếp. Đó là một khoảnh khắc đen tối với cô, hẳn rồi, cô đã bị dính dầu và đã phải cố gắng hết sức để ngoi lên mặt nước, nỗ lực nắm lấy sự sống hết sức mong manh. “Mình có thể vẫn còn chút cơ hội để thoát khỏi cảnh này, và biết đâu, có thể nếu mình bay cao, thật cao, mặt trời sẽ nung chảy lớp dầu,” Kengah thốt lên bi thảm. Và bằng nỗ lực cuối cùng, cô đáp cánh thẳng xuống ban công nhà chú mèo Zorba, sinh một quả trứng, trăn trối với Zorba giúp mình thực hiện ba lời hứa “không ăn quả trứng”, “chăm lo cho quả trứng cho đến khi chim non ra đời” và cuối cùng là một điều tưởng chừng như không tưởng: “dạy nó bay”. Sau đó cô trút hơi thở cuối cùng.
Bằng một tấm lòng nhân hậu, sự dũng cảm cùng với sự giúp đỡ của các bạn mèo trên bến cảng: ngài Đại Tá có biệt tài kỳ lạ trong việc đưa ra những lười khuyên cho bọn mèo gặp rắc rối ở cảng, ngài Enstein biết tất cả mọi thứ, Bốn Biển – một con mèo từng ra khơi xa, một con mèo viễn dương đích thực và nhiều bạn bè mèo khác, chúng đã giúp cho Zorba thực hiện thành công hai lời hứa đó là “không ăn quả trứng”, “chăm lo cho quả trứng cho đến khi chim non ra đời” và nuôi nó lớn lên. Tình thương của chú mèo Zorba thật đáng khâm phục, người ta vẫn nói đấy thôi, “Thật dễ dàng để chấp nhận và yêu thương một kẻ nào đó giống mình, nhưng để yêu thương ai đó khác mình thực sự rất khó khăn..”. Tình thương của “bà má” xịn Zorba là sự chấp nhận, chấp nhận sự khác biệt và không có ý định muốn ai đó trở nên giống mình, Lucky – tên của chim hải âu non là một con chim hải âu chính hiệu và khi nó lớn lên thì nó phải bay, bay cao, bay theo bầy đàn của mình như mọi loài hải âu khác. Nhưng khi sống cùng với những chú mèo khác loài, Lucky phải làm sao đây?
Trong một lần ngước nhìn lên bầu trời cao bao la, Lucky nhìn thấy ba con chim hải âu bay trên cao, cao tầm trước mắt. Nó mải mê ngắm nhìn chuyến bay của đồng loại đến nỗi nó cũng không biết rằng đôi cánh của nó đang dang rộng ra. Nhờ quan sát được điều đó, Zorba biết sắp đến lúc nó phải bay. Tuy nhiên, dù ngài Enstein – cuốn từ điển bách khoa toàn thư biết mọi thứ đã nghiên cứu rất kỹ lưỡng những kỹ thuật bay mà con người đã sử dụng để tạo ra chiếc máy bay mà Lucky vẫn không thể bay được. Những chú mèo lại tiếp tục tìm hiểu, và lần này chúng đi đến quyết định: nhờ sự trợ giúp của con người.
Thông qua việc lựa chọn được cân nhắc kỹ lưỡng, chúng quyết định nhờ sự giúp đỡ của một thi sĩ, ông đồng ý nhận lời và nói rằng thời điểm thích hợp để Lucky bay chính là đêm nay, khi mà cơn mưa sắp kéo đến, ông đọc một dòng thơ của nhà thơ có tên Bernardo Atxaga:
“Những con hải âu
Như những trái tim nhỏ bé
– Những trái tim của thần bay lượn –
Không khao khát gì hơn
Những cơn mưa hoang dại
Những cơn mưa mang lại luồng gió thổi
Những cơn mưa mang lại ánh mặt trời”.
Địa điểm chính là tháp chuông nhà thờ Thánh Michael, được chiếu sáng chói bởi hàng chục ngọn đèn pha, từ đây có thể nhìn thấy được toàn bộ thành phố. “Con sợ”, “má ơi con sợ lắm” – Lucky liên tục thì thầm với Zorba. “Con chuẩn bị bay rồi, Lucky à. Hít một hơi thở sâu. Hãy cảm nhận làn mưa. Đó là nước. Trong cuộc đời, con sẽ có rất nhiều lý do để hạnh phúc. Một trong những thứ đó là nước, thứ khác là gió, thứ khác nữa là mặt trời, và đó luôn là món quà đến sau những cơn mưa. Hãy cảm nhận mưa đi. Dang đôi cánh của con ra,” Zorba điềm tĩnh nói. Đặt con chim hải âu nhỏ bé xuống lan can, nó cảm nhận làn mưa, hít một hơi thật sâu, nó dần dang rộng đôi cánh và…bay. Lucky biến mất khỏi tầm nhìn, nó lướt đi nhẹ tâng trong làn mưa ẩm ướt, bay cao, bay thật xa. “Chỉ những kẻ thực sự dám bay thì mới có thể bay”- con người nói, và câu chuyện kết thúc.
Đối với tôi, đam mê chính là cái bản năng, là năng lực tiềm ẩn có sẵn bên trong con người bạn, giống như cái khát khao được bay khi Lucky nhìn lên bầu trời và bỗng nhiên dang đôi cánh. Chỉ vì đôi khi sợ hãi, khi thì sống không đúng với đam mê của mình bạn mới không thể “bay” được. Chỉ cần nhìn thật sâu vào trong con người bạn, lắng nghe con tim mình thực sự muốn gì, tìm ra đam mê thực sự và cuối cùng là nắm lấy nó, theo đuổi nó và sống hết mình vì nó, khi đó bạn sẽ trở nên mạnh mẽ phi thường và sẽ bay thật cao, thật xa. Đến đây tôi xin tặng bạn vài lời mà tôi sưu tầm được:
“Sống là có nguy cơ sẽ chết
Hi vọng là có nguy cơ tuyệt vọng.
Nhưng một người không thử liều điều gì, không làm gì, không có gì và sẽ không là gì.
Họ có thể tránh được đau khổ và buồn rầu, nhưng họ đơn giản không thể học hỏi, cảm nhận, thay đổi, lớn lên, yêu thương hay sống.
Nguy cơ phải được chấp nhận, bởi nguy hiểm lớn nhất trong cuộc đời là không thử liều điều gì cả.
Chỉ có ai dám liều mới là người tự do”
Bằng cái nhìn đầy nhân ái cùng giọng văn đầy chất thơ, Luis Sépuveda đã mang đến một câu chuyện tuyệt vời, đến nỗi cả thiếu nhi và người lớn đều có thể đọc được và phải đọc đi đọc lại nhiều lần mới thấu hết ý nghĩa của nó. Mong bạn đọc được cuốn sách này và tự mình rút ra những bài học ý nghĩa.
——- Dưới đây là đôi dòng cảm nhận của mình về tác phẩm:
1. Vấn đề ô nhiễm môi trường biển: từ việc thải dầu ra biển; “các thùng thuốc trừ sâu, lốp xe hỏng hay hàng tấn chai nhựa đáng ghê tởm mà con người vứt bỏ trên các bãi tắm”… Con người thật may mắn khi được tận hưởng những đặc ân tuyệt vời từ mẹ thiên nhiên, nhưng nhiều người lại thiếu ý thức gìn giữ và bảo vệ các đặc ân đó.
2. Cái chết của hải âu mẹ- Kengah. Khao khát của một người mẹ là được sinh ra đứa con khoẻ mạnh, ấp ủ, nuôi nấng và bảo vệ chúng trước những hiểm nguy của cuộc sống, đợi chờ khoảnh khắc hạnh phúc vào ngày chúng trưởng thành và dang rộng cánh bay. Kengah lại không may mắn nhưng vậy. Đó là nỗi đau xót của một người mẹ không thể sống bên con, của một đứa trẻ lớn lên không được biết mặt mẹ.
3. Lòng tốt lệch lạc: đôi khi lòng tốt của người này lại vô tình thành điều tệ hại với người khác. Ông chủ hiệu tạp hoá Harry là người “tốt trọn con tim”, yêu thương con đười ươi Matthew như một người bạn. Ông dành cho nó điều mà nó khoái nhất- b i a- mà Harry vô tình biến con đười ươi thành gã nghiện ngập “chẳng còn biết tới xấu hổ là gì, rồi mỗi lần uống say nó lại lè nhè những bài hát tục tĩu. Khủng khiếp.” Phải chăng đó là hệ quả của tình yêu thương bắt tay với sự nuông chiều quá độ?!
4. Chú mèo Zorba. -Là một con mèo mập ú, to đùng, có bộ lông màu mun- màu lông đối với nhiều người thì đó là điều không may mắn. Khi còn nhỏ, nếu chọn phương pháp an toàn thì Zorba chỉ nên ở yên trong giỏ, đợi chờ con người tới quyết định số phận của mình. Nhưng vì thương mẹ, Zorba đã can đảm rời đi, và may mắn mà Zorba đã gặp được người chủ xịn xò sau một lần suýt chết khỏi miệng một con bồ nông đần độn (nó tưởng Zorba là một con ếch
-Khi Zorba thấy cô hải âu bị bao phủ bởi một lớp dầu đen xì, hôi hám. Zorba đã “vượt qua cảm giác ghê tởm” để làm sạch một phần trên cơ thể không may mắn ấy. Chỉ một hành động nhỏ xuất phát từ con tim của một người xa lạ cũng khiến tâm hồn của kẻ bất hạnh thấy mình như được vỗ về. Kengah thật may mắn khi vào giây phút cuối đời đã gặp được Zorba.
-Zobar thực hiện lời hứa khó khăn bằng cả danh dự, trách nhiệm, sự tận tâm và tình yêu thương của một con mèo. + Chịu nhượng bộ lũ chuột để đổi lấy sự an toàn cho Lucky. + Xin được phá bỏ lời thề, dẫu biết bản thân có thể gặp nguy hiểm để thực hiện lời hứa. Đó không chỉ là trách nhiệm đối với một lời hứa, mà còn là tình yêu thương chân thành dành cho một loài khác biệt- một con chim. “Chúng ta đã dành cho con sự chăm sóc mà không hề nghĩ tới việc biến con thành một con mèo”. “Thật dễ dàng để chấp nhận và yêu thương một kẻ nào đó giống mình, nhưng để yêu thương một ai đó khác mình thực sự rất khó khăn”.
5. Hải âu bé nhỏ – Lucky. -Những đứa trẻ, chúng luôn là những điều tuyệt vời, trong trẻo, Lucky cũng vậy. Vì là một đứa trẻ nên chúng còn quá non yếu để phân định được một lời nói đúng sai. Một lời nói không tốt đẹp sẽ làm trái tim bé nhỏ tổn thương ít nhiều- đó là khi Lucky phải nghe những lời nói phát ra từ một kẻ nghiện ngập, thô lỗ. Khi ấy, lòng tôi xót xa, thương cho chú chim bé nhỏ.
– “ Trong cuộc đời, sẽ có rất nhiều lý do để hạnh phúc. Một trong những thứ đó là nước, thứ khác là gió, thứ khác nữa là mặt trời, và đó luôn là món quà đến sau những cơn mưa”, Lucky lấy lại can đảm sau nhiều lần tập bay thất bại, em cố gắng để thực hiện được sứ mệnh của loài chim, cũng như ước mơ của chính mình. Và cuối cùng Lucky đã có thể đập cánh mà chao nghiêng trên bầu trời xanh rộng. Vì “chỉ những kẻ thực sự dám thì mới có thể bay.”
7. Không phải bản thân cứ cố gắng là có thể thực hiện được ước mơ, hoài bão. Ta cần một người thầy như Lucky cần sự chỉ dạy, sự giúp đỡ từ những chú mèo và con người tốt bụng (người chủ của Angelina). Cùng một người đồng hành, một người luôn bên cạnh cổ vũ, khích lệ ta như Zorba dành cho Lucky bé nhỏ.
