Hôm qua thấy bạn tôi than “Không nhà” khó đọc quá. Tôi nhớ là tôi từng review tác phẩm vài lần và không lần nào dám viết kiểu kiểu: đây là một tác phẩm lôi cuốn, ly kỳ sẽ khiến bạn không thể rời mắt và không ngừng lật trang… “Không nhà” có 2 cái khó khi thưởng thức là cấu trúc đặc biệt và nội dung thời sự.
Về cấu trúc, “Không nhà” có tận 12 nhân vật kể chuyện, thoạt đầu có vẻ chả liên quan gì tới nhau. Vì vậy đọc “Không nhà” có cảm giác giống như đang chơi trò chơi ghép hình Zig zag mà không có hướng dẫn, bởi vậy khi chưa ghép được kha khá các mảnh khớp nhau, bạn sẽ chưa thể hình dung ra tổng thể của bức tranh là thế nào.
Về nội dung, “Không nhà” mang tính xã hội và thời sự rất cao. Đặc biệt tại thời điểm này khi ở Mỹ đang có cuộc nội chiến căng thẳng do xung đột sắc tộc. Để hiểu “Không nhà” bạn đọc nên tìm hiểu thêm về văn hóa, lịch sử của đất nước là bối cảnh của tác phẩm.
Tôi xin đưa ra 1 ví dụ nhỏ, dưới đây là đoạn văn tôi rất thích:
“Tony xem cảnh những nhân vật bước ra khỏi trận chiến, họ ước giá mà mọi chuyện không xảy ra như thế, giá mà tất cả cùng sống sót. Tony nhớ Optimus Prime nói: ‘Chúng ta làm từ kim loại, đủ vững chãi để vượt qua khó khăn. Chúng ta được sinh ra để biến đổi. Vì vậy, nếu ta có cơ hội được chết để cứu những người khác, ta sẽ không ngần ngại. Luôn luôn không ngần ngại. Đó là lý do Autobots đến đây.’”
Con trai tôi là fan của Tranformer, nhờ vậy tôi cũng hiểu một chút về series này. Trong Tranforner, hành tinh Cybertron, quê hương của các robot bị hủy diệt. Các robot trở thành những kẻ không nhà. Họ lưu lạc, bơ vơ trong vũ trụ và cuối cùng tìm được địa cầu. Địa cầu, hành tinh của sự sống, nơi đã có nền văn minh được gây dựng bởi những sinh vật kỳ lạ, yếu đuối – Con Người. Những gã robot không nhà chia làm hai phe: Phe Decepticon được cầm đầu bởi Megatron, đấu sĩ vĩ đại, kẻ lãnh đạo cách mạng chủ trương nô lệ hóa loài người, hòng biến Địa Cầu thành Cybertron thứ 2; Phe Autobots được cầm đầu bởi Optimus Prime [thần tượng của con trai tôi], chủ trương chung sống hòa hợp cùng con người. Có lẽ Optimus thấu hiểu cảnh bơ vơ vô định nhìn quanh bốn phía không thấy có bất kỳ điểm tựa nào để neo đậu, để hướng về nên ông không muốn bi kịch đó lại xảy ra với những cư dân của Trái Đất.
Số phận của những kẻ đến từ Cybertron kia sao thật giống số phận của những dân tộc Da Đỏ trên đất Mỹ, không thiếu những Megatron nhưng cũng có những Optimus Prime.
Anh chàng Tony trong tác phẩm cũng mê Autobot. Tuy chỉ là một kẻ to xác, thiểu năng nhưng vào phút cuối Tony đã hành động dũng cảm như Optimus Prime, vượt qua mọi sự khác biệt về chủng tộc, vượt qua mọi mâu thuẫn của lịch sử để lại… lao mình vào họng súng để ngăn chặn vụ xả súng tại lễ hội Powwow của người Da Đỏ do những phần tử cực đoan thực hiện. Rõ ràng chỉ cần hiểu thêm về văn hóa đại chúng Mỹ bạn sẽ hiểu thêm và khám phá ra nhiều điều mới mẻ từ tác phẩm.
“Vì vậy, nếu ta có cơ hội được chết để cứu những người khác, ta sẽ không ngần ngại. Luôn luôn không ngần ngại. Đó là lý do Autobots đến đây.”
===
Ghi chú: theo trí nhớ lờ tờ mờ của tôi thì đoạn thoại trên cũng được đạo diễn Michael Bay đưa vào series phim điện ảnh Tranformer trong tập 3: “Dark of the moon”.
Ảnh: Khiên của Optimus và hình ảnh Optimus trên phim.