LƯỠI – Jo Kyung Ran

”Lưỡi” là những tâm tư sau đổ vỡ tình đầu của một người phụ nữ trưởng thành, đồng thời là bản hòa ca của bữa tiệc ẩm thực cao cấp. Nhân vật chính của ”Lưỡi” – Won, người vừa trải qua những sự mất mát: mất tiếng tăm, tiền bạc, mất đi thế cân bằng của một cuộc sống tưởng chừng viên mãn và nhất là, mất đi tình yêu, mối tình đầu sâu đậm. Cô như gục ngã trong nỗi buồn và nhớ mong, mất đi cả niềm vui sống. Khi quay trở lại nhà hàng Nove, Won mong rằng tình yêu với ẩm thực sẽ vực cô dậy, nhưng cũng bẽ bàng nhận ra rằng, phần nào hạnh phúc bị tước đi bao gồm cả vị giác của cô trong đó. Cô trở thành kẻ bị kẹt ở giữa, bấu víu vào bếp để sống nhưng cũng chẳng thể nào thăng hoa với nó nữa. Đi lại giữa hai chiều không gian chiều không gian chỉ có những món ăn và sự cô độc, Won khép mình vào vòng luẩn quẩn giữa quá khứ và hiện thực.
Lưỡi - review sách
”Bởi có một điều chắc ai cũng biết, về nỗi buồn, là nó rất mực cá nhân, riêng tư hết sức.”
Những lời kể vụn vặn, tỉ tê như thể đang cố gắp sắp xếp lại mọi thứ, đan xen bất chợt giữa hình ảnh của thực tại và hồi ức bùng lên, có thể thấy được nỗi buồn của Won đã hình thành thành sự ám ảnh. Là người đã gắn bó với tình yêu ẩm thực từ lâu, cô là người tỉ mỉ, chi tiết, chu đáo. Bức tranh ẩm thực phong phú trong cuốn sách là minh chứng cho điều đó: những kiến thức về những món ăn, nguyên liệu, những cảm xúc phức tạp dành cho chúng. Phải nói là gần như cô tôn thờ chúng, không chỉ ở câu chuyện của cô mà bất cứ câu chuyện của ai cô cũng gắn nó với ăn, với việc tạo thức ăn, để chúng hình thành những ý niệm kỳ quái trong đầu cô. Có lẽ vì thế mà bi kịch tình yêu là nỗi ám ảnh của cô: nó quá rõ ràng, quá chân thực để cô dễ dàng buông bỏ. Cho dù cái thực tại phũ phàng của sự phản bội, sự nhẫn tâm lạnh lùng của người tình, Won vẫn không thể lấp nổi hố sâu lòng mình. Tình yêu ăn sâu vào da thịt cô, như chính những món ăn vậy, và cô hòa quyện chúng lại, để hồi tưởng, để cân đo, để so sánh. Càng làm như thế, cô càng cho phép nó dày vò mình nhiều hơn. Kết quả là sự tù túng cô tự tạo ra cho mình.
”Tại sao tôi làm bếp, đây là câu hỏi gần như không thể trả lời. Cũng giống như thắc mắc, Vì sao cô lại yêu người đàn ông này chứ không phải người đàn ông khác? Dĩ nhiên không có lý do rành mạch, rất khó giải thích ngay cả với người mình yêu. Tôi có thể dẫn một ví dụ. Giả sử bạn là mặt trời. Mặt trời hút lấy những phân tử tinh khiết và nhẹ nhất của nước biển, mang lên không trung, muối nặng nên ở lại, suy ra muối là sản phẩm tựu hình từ những chuyển động của mặt trời. Để ví dụ này trở nên xác đáng, có lẽ nên nói về niềm say mê và động cơ của mặt trời trong việc tạo ra muối. Tạo muối là sứ mệnh cơ bản của mặt trời. Tầm quan trọng của muối vô hình trung lại tạo nên giá trị của mặt trời trong thế giới ẩm thực. Thoạt tiên, hành động nào của con người cũng chỉ là một giấc mơ. Giấc mơ đó xuất hiện thi thoảng như định mệnh, thi thoảng như trùng hợp, và đôi khi trở thành sự thật bằng những cách không thể tin nổi.”
Có nhiều khúc khiến tớ tự hỏi, Won trở nên như thế vì người yêu hay vì chính tình yêu? Bởi rõ ràng, thứ khiến cô mắc kẹt lại là thứ tình yêu cô đã bỏ ra hơn là vì nhớ nhung người tình. Chính tình yêu đã dẫn đến kết cục này, tình yêu với người tình và tình yêu với nghê thuật ẩm thực. Won quá mẫn cảm, quá tinh tế với nỗi buồn của chúng. Điều này, dễ đoán thôi, sẽ dẫn đến một sự giải thoát. Một tình yêu mới, hạnh phúc mới có vẻ xa xỉ và không phù hợp với bản chất bám sâu của cô. Kết liễu chính mình chính là điều được mong đợi. Nhưng rốt cuộc “Lưỡi” lại chọn một cái kết ”giàu tưởng tượng nhất”, tuy ngẫm lại lại chính là cái kết chân thực nhất. Như thể cả cuốn sách đã đem lại cho gai vị giác sự bùng nổ sau cùng của hậu vị trên đầu lưỡi, sau một quá trình nghiền nát món ăn âm trầm.
“Lưỡi” có cốt truyện mà như không, vì thứ viết ra không khác gì một chuỗi tản mạn miên man. Lối viết buông theo dòng cảm xúc, có phần uể oải và sử dụng từ ngữ gợi nhiều liên tưởng phù hợp với văn chương đương đại thế này. Hay nhất, bên cạnh cái kết, có lẽ là trong cách Won mã hóa việc ăn vào nhiều khía cạnh, nhất là tình yêu và tình dục. Ăn, dù tạo ra hay thưởng thức, đều là ẩn dụ được đặt song song với chủ để ẩn dụ để có thế cảm nhận sâu sắc mối liên hệ nhưng lại không quá gay gắt. Cái kết thì khỏi phải kể, đoạn này miêu tả tâm lý và hành vi rất ấn tượng và hợp logic chứ không phải cố ý vẽ ra để tạo bất ngờ.