Có những cuốn sách mà khi bạn đọc xong không biết review nó kiểu gì, chưa nói là viết hay bởi vì nội dung truyện quá mông lung hoặc quá đơn giản. Thực sự nội dung của Ác Quỷ Nam Kinh khá rõ ràng. Một nữ sinh viên người Anh, chỉ được biết dưới cái tên là Grey, lặn lội sang Nhật Bản tìm kiếm một đoạn phim liên quan đến vụ thảm sát Nam Kinh. Truyện là hành trình Grey náo loạn Nhật Bản để tìm bằng được đoạn phim, cũng như hành trình của Giáo sư xã hội học Sử Trùng Minh tìm kiếm phương thuốc bí truyền từ tay tên trùm yakuza tại Nhật Bản, Fuyuki. Con đường của ba con người này giao nhau ở những khúc quanh đẫm máu từ lịch sử, từ quá khứ. Truyện chỉ có thế, có lẽ bạn sẽ bảo ôi có thế thôi gì mà không hiểu? Cơ mà bạn có tin không nếu tôi hỏi bạn có hiểu tác giả Mo Hayder muốn nói cái gì không, thì bạn sẽ lắc đầu và nói chả hiểu gì cả?
Vào ngày 13 tháng 12 năm 1937 khi Thế Chiến II đang nổ ra, quân đội Thiên Hoàng phát xít Nhật tràn vào Nam Kinh và gây ra vụ thảm sát khủng khiếp, với con số nạn nhân ước tính hơn 300.000 người, gồm cả tù binh lẫn dân thường, phần lớn là phụ nữ và trẻ em thường dân vô tội. Vụ thảm sát còn được biết đến với cái tên vụ Hãm hiếp Nam Kinh. Và đó là bối cảnh của Ác Quỷ Nam Kinh. Truyện chỉ có hơn 300 trang tuy nhiên tội đã đọc nó với nhiều cảm xúc đan xen như bị mê hoặc bởi giọng văn đẹp, ám ảnh trước những tội ác ghê rợn của lính Nhật và mông lung trước cốt truyện không đơn giản. Truyện chia thành hai phần chạy song song, một là nhật ký của Sử Trùng Minh kể lại chuyện gia đình ông sống sót tại Nam Kinh và thứ hai là cảnh hiện tại ở Nhật Bản năm 1990 với Grey. Cô đến gõ cửa trường học của Sử Trùng Minh đòi ông cho xem cuộn phim bí ẩn ấy nhưng ông cự tuyệt. Cô độc nơi đất khách, không còn xu nào dính túi, Grey buộc phải làm tiếp viên trong một hộp đêm Some Like It Hot của Mama Strawberry. Tuy bị từ chối nhưng Grey vẫn đeo bám quyết liệt Trùng Minh, đến nỗi nể phục độ kiên trì của Grey, ông nghĩ ra một bài toán khó, hay đúng hơn là một canh bạc, đó là sai Grey phải lấy bằng được phương thuốc bí truyền của lão trùm yakuza Fuyuki, lão già tàn tật mà Grey tình cờ quen biết ở hộp đêm. Đổi lại ông ta sẽ cho Grey xem cuộn phim mà cô hằng tìm kiếm suốt bấy lâu. Grey đành phải chấp nhận đi theo canh bạc đến cùng.
Cuộc truy tìm của Grey bắt đầu thậm chí ngay từ nước Anh quê hương cô, ngay từ khi cô vô tình đọc được một tờ tạp chí màu da cam nói về vụ thảm sát này. Nhưng không ai tin một cô bé khi cô hỏi han những người lớn xung quanh mình, chẳng ai nói cho cô biết chẳng ai kể cho cô nghe. Cô chẳng biết gì hết ngoại trừ những gì đọc được trong báo, cô cũng chẳng biết gì khi có trải nghiệm quan hệ tình dục đầu tiên với 5 thằng nhóc lúc mới 12 tuổi, để đến nỗi cô phải tự tay diệt đi cái thai ngày càng lớn. Rồi đến khi lớn tiếp tục cuộc tìm kiếm ở nước Nhật thì bao quanh cô cũng chỉ là một bức màn đen thần bí. Sử Trùng Minh cũng vậy, ông chẳng biết gì ngoài những gì sách vở dạy ông biết, nếu ông có cái nhìn xa hơn thì vợ con ông đâu đến nỗi như thế. Sự thiếu hiểu biết ấy cũng giống như bối cảnh nước Nhật sau chiến tranh chừng ấy năm. Một nước Nhật đẹp đẽ, hiện đại, tráng lệ, một nước Nhật không ai còn nhớ đến những ám ảnh của chiến tranh. Thiếu hiểu biết như những kẻ xem Grey là con bé mắc bệnh tâm thần, ngay cả cha mẹ cũng chẳng yêu thương gì cô, hay bàng quan như Irina hay Svetlana, hay cũng bàng quan và bệnh hoạn như Jason. Một mình Grey lạc lõng ở Nhật Bản, trong tâm trí chỉ hướng về những cái chết rợn người ở Nam Kinh năm 1937. Cả truyện là sắc màu u ám, tối tăm, sắc đỏ rực của máu và sắc trắng ởn của da người. Bối cảnh Nhật Bản đổi mới, nhan sắc của Irina và Svetlana, cảnh về đêm của Nhật Bản ấn tượng ở hộp đêm nơi Grey làm việc cũng không đủ sức xua đi không khí u ám, tang tóc trong tâm trí Grey và Sử Trùng Minh. Họ quyết tâm đào bới sự thật đến cùng, như những kẻ tâm thần, đào bới quá khứ thảm khốc mà ai ai cũng muốn quên đi. Họ điên, hay những người khác điên, những kẻ như Fuyuki, như Mụ Y Tá, hay như Jason họ có điên không? Một bên quyết bảo vệ phương thuốc tởm lợm ấy đến cùng, một bên quyết tâm đưa nó ra ánh sáng công lý, màn đụng độ hấp dẫn tạo nên một phần nội dung của Ác Quỷ Nam Kinh.
Phần còn lại nặng nề hơn, mang tầng ý nghĩa rộng hơn nhiều mà tôi nghĩ mình vẫn chưa thể lĩnh hội được hết khi đọc truyện. Đó là sự lặn ngụp của Grey và Sử Trùng Minh tại Nhật Bản thời hiện đại để xới tung quá khứ liệu có phải chỉ là kết thúc nỗi tuyệt vọng của Sử Trùng Minh, kết thúc cơn ác mộng ám ảnh ông suốt 50 năm hay vì một lý do nào khác nữa? Ai mới là Ác quỷ Nam Kinh? Mụ Y Tá, Fuyuki, Jason, Sử Trùng Minh hay chính là Grey? Mo Hayder đã tài tình khi xây dựng nên những nhân vật sống động, không phải ai cũng tốt hay không phải ai cũng xấu. Thế nào mới là một Ác Quỷ Nam Kinh? Phá bỏ cái thai như Grey, không bảo vệ được vợ con mình như Sử Trùng Minh, tàn bạo, vô nhân tính như Mụ Y Tá, bàng quan, thờ ơ như Irina và Svetlana hay bệnh hoạn như Jason? Ai cũng mang trong lòng mình một nỗi ám ảnh dày vò, một niềm bi thương oán hận, và cuộc truy tìm này gần như là sự cứu rỗi đối với tất cả, để tất cả tự tìm thấy chính mình. Nhiều người bảo rằng ba nhân vật ở hộp đêm Some Like It Hot đóng góp vào truyện thật thừa thãi. Tuy nhiên, họ chính là hình ảnh tượng trưng cho bộ mặt khác của nước Nhật, một bộ mặt đẹp đẽ, phè phỡn, hưởng lạc, thản nhiên, không màng thế sự. Sống hôm nay không biết ngày mai. Vẻ đẹp dễ chịu, giả dối ấy liên tục hiện ra trước mắt Grey, có lúc lôi kéo cô dạt sang một bến bờ khác, hướng đến những chân trời khác. Irina, Svetlana, Jason và cả Strawberry đều chọn cách sống thờ ơ, sa đà vào hưởng lạc, trốn tìm trong men rượu, trong những ánh đèn màu của hộp đêm. Ai hơi đâu đi bới tìm quá khứ như Grey đâu. Lối sống xa hoa ấy cộng thêm hình ảnh đất nước Mặt Trời mọc kiều diễm, đẹp đẽ trong mắt Grey như muốn kéo cô đi ngày càng xa khỏi mục tiêu. Như muốn che giấu đi, xóa nhòa đi hình ảnh lính Thiên Hoàng tàn khốc, máu lạnh khi thảm sát điên cuồng dân chúng Nam Kinh. Là thiếu hiểu biết hay là không muốn biết? Phải chăng đó là ý nghĩa ẩn trong Ác Quỷ Nam Kinh?
Không khí truyện chìm trong gam màu đỏ ối từ đầu đến cuối, tôi không tìm thấy một tia sáng nào của sự an ủi. Nhưng Mo Hayder đã thể hiện nó bằng giọng văn mượt mà, êm ái đến bất ngờ. Tôi không nghĩ mình đọc những cảnh máu me, những cảnh tàn sát rợn người bằng những câu văn đẹp mê hồn đến thế. Nhưng cũng vì thế mà những cảnh ghê rợn in sâu vào tâm trí tôi: Cảnh đứa bé gái bị móc mất lá gan, cảnh ông Lưu đập vỡ sọ con bé bằng tảng đá để nó chết không còn đau đớn, cảnh nội tạng người bị cắt xẻo cuộn thành từng vòng, cảnh những ngọn tháp xác người Nam Kinh, cảnh những người phụ nữ bị hãm hiếp rồi mổ bụng, cảnh món ăn làm từ thịt người.v.v… Hai mảng sáng tối đan xen, xoắn xuýt vào nhau. Trong truyện tôi ghét nhất Thu Kim, vợ của Sử Trùng Minh. Tôi ghét cô ấy vì mê tín đến kinh dị nhưng tôi còn ghét hơn nữa là cô ấy đúng. Cô ấy luôn đúng cũng như Grey luôn kiên định tin rằng những gì cô đã thấy là đúng sự thật. Nếu như Sử Trùng Minh nghe lời vợ thì có lẽ ông đã không gặp phải những hậu quả thảm khốc như thế. Grey cũng vậy nếu mọi người tin cô. Nhân vật tôi ấn tượng nhất là Mụ Y Tá, một mụ đàn bà chẳng khác gì đàn ông, một hình ảnh tượng trưng cho nước Nhật phát xít máu lạnh, vô nhân tính ẩn đằng sau những gì đẹp đẽ, những gì lung linh của nước Nhật năm 1990. Con Quái vật Saitama chính là nhân vật ác nữ ấn tượng với tôi nhất cho đến giờ. Ở mụ hội đủ tính cách lạnh lùng, ác độc nhưng cũng có máu nghệ thuật và thông minh, tỉ mỉ đến đáng sợ. Cặp tình nhân lạ lùng nhất truyện là Jason và Grey. Chuyện tình của họ lửng lơ, chẳng đâu vào đâu và tôi không hiểu nổi Jason là loại người gì. Nói anh ta bàng quan, bệnh hoạn cũng đúng mà nói anh ta si tình, biết quan tâm cũng chẳng sai. Thực sự chi tiết cuối truyện tôi cũng tiếc cho cặp đôi này, vì họ đã có thể có một kết cục có hậu hơn. Truyện mất hơn 200 trang đầu lan man tả cảnh, nhưng tôi nghĩ đó là thủ pháp ru ngủ của bà, thủ pháp ngụy trang của bà như bức màn giả dối nước Nhật hiện tại đã tung ra khắp truyện để che đi, giấu đi những gì ghê tởm bên trong.
Ác Quỷ Nam Kinh! Hành trình cứu rỗi hay hành trình bóc trần sự thật! Một áng văn đẹp đến mê mẩn trên thực tế trần trụi đến rợn người. Tôi sẽ còn đọc lại nó để hiểu thêm những gì có lẽ tôi còn chưa hiểu hết trong truyện.
Điểm: 9